SE ZA HEXAMITIASIS - DUPKA VO GLAVA I LECENJE

Eve eden mal text za toa sto e heksamitijaza (hexamitiasis), po narodski poznata kako dupka vo glavata. Koj strada, kolku e opasna i kako da kurtulime od istata? Faktive gi sobrav od literatura i od licno iskustvo i eksperimentiranje.

- Hexamitijazata e parazitarno zaboluvanje na ribite koe primarno se manifestira so vospalenie na gorniot digestiven trakt – hranoprovodot. Predizvikuvac se flagelati od klasata diplomonadea, familijata Spironucleus Vortens i Hexamitia Salmonis. Vtoriov verojatno go dobil imeto posto bolesta e najkarekteristicna za salmonidnite vidovi na riba – pastrmkite. Flagelat e mikroorganizam sto ima “kamshichinja” so koi brzo se dvizi niz vodata.

- Sustinata e deka parazitot vleguva preku hrana, a najcesto preku izmet od druga zarazena riba, se zadrzuva vo hranoprovodot i tamu se razmnozuva. Posle moze da mu tekne da iskaca i da pocne da kopa po ribata za da iskoci nadvor. Posto zivee vo hranoprovodot – najblisku mu e glavata i zatoa dupkite i nastanuvaat tamu. Goleminata na parazitot e okolu 10 mikrometri, sto jasno kazuva deka dupkata ne moze da bide dovolno golema da ribata smesta se “izdise” i umre. Problem e ako dojde do sekundarna infekcija, na primer so bakterii, koja kje ja rasiri ranata.

- Spomnatite paraziti se sostaven del na crevnata mikroflora, sto znaci moze da gi ima i vo normalna situacija. Do bolest doagja samo ako dojde do pad na imunitetot na ribata ili drasticno se vlosat zivotnite uslovi, osobeno higienata. Samo golem broj na edinki na parazitot predizvikuvaat bolest. Vo akvariumot bi moralo da gi ima bidejkji moze da go donese sekoja riba, pesok, ziva hrana, rastenie i sl. So karantin ne se odstranuva.

Hexamitijazata moze da se javi i kako sekundarno zaboluvanje pri virusna infekcija.

- Egzistira vo dva stadiumi:

a) vegetativna – kako edinka, koja bez domakjin moze da zivee pola saat. Osetliva e na lekarstva.
b) Cisticna – koja e poizdrzliva, ne e osetliva na lekarstva i izdrzuva nekolku dena.

Vegetativniot ciklus se zabrzuva na povisoki temperaturi. Umira na 37 stepeni, sto e neprifatliva temperatura za ribite. Pri lecenje, temperaturata se podiga za parazitot sto pobrzo da dojde vo vegetativnata faza i da bide unisten od lekovite i da ne ostanat neizlegnati jajca – cisti, koi se otporni na lekot.

Simptomi:

Prvite simptomi se:

- koga kje turime hrana, ribata ne trcha da jade zaedno so drugite zdravi ribi;
- ribata se drzi na strana vo nekoj kjosh na akvariumot i plasliva e;
- cesto se javuva i bel sluzav izmet;
- anusot e crven

- STO E NAJBITNO – NEMA DUPKI PO TELOTO. Tie doagjaat podocna i togas e vekje malku kasno za terapija iako i togas moze da bide uspesna. Vo stadiumot kaj sto ima dupki – vnatresnite organi se vekje poprilicno osteteni od parazitot. Najcesto stradaat dzigerot i bubrezite.

Dijagnosticiranje:

- Vo hranoprovodot (do koj kaj ziva riba ne mozeme da dojdeme) se gleda samiot parazit pod mikroskop so 400x zgolemuvanje. Mnogu brzo se dvizi i toa go oteznuva gledanjeto.
- Vo izmetot se gleda cisticnata forma na parazitot.

(slikicki vo prilog)

Lecenje:

Najeftin i najefikasen lek e preventivata: cista voda, ne mnogu ribi, da nema varijacii vo zivotnite uslovi, sveza i balansirana ishrana… Hexamitijazata pocesto se javuva kaj ribi cija hrana izobiluva so zivotinski belkovini, a pomalku kaj onie koi se hraneti so fabricka, balansirana hrana.

Ako vekje dojde do prvite znaci na bolesta, togas treba da se primeni i tretman so medikamenti.

Najefikasen lek koj go ubiva ovoj parazit e METRONIDAZOLE, koj e sostaven del na site komercijalni preparati koi se prodavaat za ovaa namena. Kaj nas se prodava vo humana apteka pod trgovsko ime FLAGYL. Ova za povekjeto ne e nova informacija, no za povekjeto moze da bide novo deka

Flagyl –ot voopsto ne e rastvorliv vo voda. Mozes da turis kilo vo akvariumot, toj nema da ima dejstvo. Ne se rastvora ni vo alkohol, ni vo organski rastvoruvaci.

Postoi i vo forma na DIMETRONIDAZOLE (Dimetridazole) koja vo potpolnost se rastvora vo voda, no kaj nas ne se prodava.

Znaci, ni ostanuva samo Flagyl –ot i na nego se vrakjame. Kako da go rastvorime vo akvarium, a rastvoruvacot uste da ne bide otroven za ribite.

Flagyl e lek koj gi unistuva flagiletnite organizmi i ANAEROBNITE bakterii. Na aerobnite i fakultativno aerobnite voopsto ne deluva. Se prodava vo tableti od 250 i 400 mg. Odi na lekarski recept i taka kosta 10 denari za pakovanje od 20 tableti. Privatno kosta 150 den za 250 mg i 200 i kusur za 400 mg. Zaklucok >>> zemi recepta od maticen lekar.

Dozata za lecenje e 250 mg metronidazole na 35 litri voda, a ako e bolesta poseriozna se odi na 400 – 500 mg na 35 litri.

Vremeto na poluzivot na flagyl e 8 saati, sto znaci deka posle 8 saati polovina od lekot go izgubila dejstvoto. Zatoa, dozite se obnovuvaat na 8 saati.

Flagyl –ot sodrzi skrobna osnova, koja e dobra podloga za razvoj na bakterii. Zatoa sekoj den menjavame barem po 33% voda.

Ako ribata JADE, togas sme vo dobra pozicija. Kje ja lecime po ovaa recepta:

1) Go tolchish flazilot na suvo, dur ne go storis prav i pepel;
2) Go mesas so omilenata hrana na ribata – najdobro e nesto sto moze da se mesi, kako onaa hrana so srce.
3) I davas na ribata da jade i taa se leci. Nema potreba od karantin. Nema problem ako jadat i drugite ribi. JEDINO – vo opasnost se dobrite bakterii vo filterot – Nitrosomonas i Nitrobacter, koi ucedstvuvaat vo azotniot ciklus. Pozelno e da se iskluci pumpata za vreme na hranenje, kako i monitoriranje na amoniumot i nitritite. Vo mojata praksa ne doslo do nikakvi problemi vo ovoj pogled.

Ako ribata ne jade, togas morame lekot da i go dademe poinaku. Mora da go rastvorime vo voda i tuka doagjame do

NAJVAZNO >>> Flagyl se rastvora vo kisela sredina na pH pomala od 5. Koj nema pH metar, moze od prilika da racuna i od gjuture i da go rastvori lekot vo 3% rastvor na solna kiselina – HCl. Receptata e vaka:

- Ribata ja izdvojuvame vo karantinski akvarium. Temperaturata ja digame na 31 stepen celziusov. Pravime dobra aeracija. Filtracija ne e potrebna, posto ne e ni vozmozna.

1) Pak go tolchish flazilot na suvo, dur ne go storis prav i pepel;
2) Kupuesh vo samoposluga 30% HCl i ja mesas so voda vo razmer 1:10.
3) Turas malku od rastvorenata kiselina vo toj pravot sto si go stolcil i mesas so PLASTICNA lazica, za da se rastvori. Od koga kje se rastvori vo kiselinata, posle moze da se mesa i so voda.

DIKAT >>> Nemoj nekomu da mu tekne da mesa so metalna lazica, jer kje go utepa majka mu.

4) Vakviot rastvor go turas vo akvarium. Kolicestvoto na kiselina e malo za da predizvika poremetuvanje na pH.
5) … i taka na sekoi 8 saati. Doduse, ako se koristi povisoka doza na flagyl, mozebi moze i na podolg termin. Valjda i na 12 saati.

Ribata lekot go apsorbira preku zabrite.

Recepta 2 (bez kiselinsko rastvoranje):

1) Pak go tolcis flazilot;
2) Go mesas co 10-tina ml cista voda
3) Zimas spric i rastvorov pod pritisok mu go spricas niz usta na bolniot diskus.

Ovoj metod e dobar za pocetok na terapijata ili kaj poseriozno zaboleni ribi.

USTE NEKOI FINESI:

1) Pred pocetokot na terapijata, na ribite moze da im se turi magnezium sulfat (gorka sol, se kupuva i vo apteka) za da gi “protera” i da gi isfrlat parazitite. Lecenjeto so Flagyl kje bide poefikasno.
2) Na hexamitijazata cesto znae da se nakalemi i sekundarna bakteriska infekcija. Zatoa lecenjeto moze da se potkrepi so antibiotici, kako chloramphenicol ili nekoj od komercijalnive akvaristicki antibakteriski sredstva.

Heksamitijazata se lekuva i so furazolidon, ama toa e pocesto kaj prehrambenite ribi, kade metronidazolot ne e dozvolen.

Za kraj pak kje spomnam dve pogovorki:

1) Cistotijata e pola zdravje;
2) Podobro da se spreci – otkolku da se leci.